Theo ông Dương Văn Minh – Trưởng trạm khuyến nông huyện cho biết: “Năm 2012, tình trạng hoa mai nở sớm đã xảy ra nhiều nơi, từ những hộ trồng mai để bán cho đến những hộ trồng mai tại gia đình để có mai vàng đón tết mỗi năm”. Cũng theo ông Minh, nhiệt độ thích hợp nhất cho cây mai là từ 25 đến 30 độ C, nếu nhiệt độ quá cao sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây mai và thời tiết là yếu chính ảnh hưởng lớn đến việc nở hoa, do đó nắng nóng làm mai nở sớm, thời tiết lạnh khiến mai sẽ nở chậm.
Để khắc phục tình trạng này người trồng mai cần chú ý: thời tiết thay đổi thất thường như hiện nay, bà con nên đưa cây mai vào chỗ mát, ít ánh sáng, đối với hộ gia đình thì nên đem mai vào mái hiên nhà, đặt dưới bóng cây lớn, tránh ánh đèn sáng vào ban đêm, còn đối với hộ trồng kinh doanh với số lượng lớn thì nên che mai bằng lưới ni lon đen để tránh mức độ nóng, ánh sáng chiếu trực tiếp vào ban đêm. Sử dụng phân bón lá có hàm lượng đạm cao, hoặc dùng HVP, Dynamic, Pisomix để lá chậm vàng. Sử dụng phân DAP nữa tháng một lần, liều lượng từ nữa muỗng cà phê đến 2 muỗng canh tùy chậu lớn hay nhỏ. Cây mai có thể nở từ 10 đến 20 nụ nhưng khi tược lá phát triển thêm từ 10 đến 20 cm, nhưng 4 nụ mai còn lại sẽ không nở tiếp cho đến khi lẫy lá.
Đối với những vùng bị triều cường, ngập úng thì cần kê chậu cao khỏi mặt nước, đục lỗ dưới đáy chậu cho thoát nước, sử dụng phân super lân từ 100 đến 500 gam, phun thuốc kích thích ra rể như ROOTS 2, thuốc ra rễ cực mạnh để phục hồi bộ rễ cho cây; sử dụng các loại thuốc trừ bệnh như: Ditacin, starner, xới đất phun vào chậu để chặn tình trạng thúi rể. Tăng cường phân bón lá như HVP, Dynamic, Pisomix để giữ bộ lá chậm chuyển màu, đồng thời tăng cường dinh dưỡng qua thân, lá mai cách nữa tháng bón 1 lần.
Đối với năm nhuận nếu lá còn xanh, nụ mai còn nhỏ thì nên bón thúc thêm phân hóa học NPK 15.30.15 hoặc NPK 6.30.30 để kích thích ra hoa, pha gói 10gam với 8 lít nước mỗi tuần 1 lần. Nếu lá mai đã vàng, nụ mai khá to thì có thể ra hoa sớm, bón thêm phân NPK 30.10.10 pha gói 10gam với 8 lít nước mỗi tuần 1 lần. Nếu lá mai đã già nhưng vẫn còn hơi xanh, nụ vừa lớn là lý tưởng, chỉ cần tưới nước bình thường sáng sớm hoặc chiều mát, giữ cho lá mai đừng vàng úa, rụng sớm, đợi tới 15 tháng chạp mới lảy lá, không nên tưới thúc thêm phân.
Cách nhìn nụ mai để lảy lá mai sao cho mai nở đúng dịp cũng rất quan trọng, đòi hỏi người trồng mai phải tinh ý như tất cả nụ hoa trên cây mới nhú bằng hột gạo thì lảy lá mai phải trước rằm tháng chạp vài ngày. Nếu nụ đã lớn bằng hột đậu đen thì lảy lá mai vào đúng ngày rằm. Trường hợp nụ hoa đã lớn, vỏ ngoài ửng sắc bóng thì lảy lá mai phải dời lại sau ngày rằm có thể từ 3 ngày hoặc trễ hơn.
Khi lảy lá mai thì thao tác cũng rất quan trọng, giúp cây mai ra hoa đúng dịp tết. Qua nhiều năm kinh nghiệp lảy lá mai, nghệ nhân Trịnh Minh Tân – vườn kiểng Minh Tân ở Ấp Cây Da xã Tân Phú Trung cho biết: “Thời tiết năm nào nắng nhiều thì mai nở sớm; lạnh nhiều thì mai nở muộn. Bà con cần xem nụ hoa lớn hay nhỏ, bung vỏ lụa và vỏ trấu ra chưa, tùy theo loại mai mà ta lảy lá. Thông thường loại có nhiều cánh thì nở chậm hơn loại 5 cánh, tùy vào từng vùng từng địa phương mà lảy lá cho đúng. Thường ở Củ Chi chúng ta lảy lá mai vào dịp rằm tháng chạp là tốt nhất cho loại mai vàng 5 cánh. Nếu cây mai có ghép nhiều loại khác nhau thì cần lảy lá cho riêng từng loại chứ không lảy lá chung một lần. Đối với loại mai Huỳnh Tỷ thì chúng ta có thể lảy lá sớm hơn 5 ngày, khi lảy lá cần phải lảy hết lá già và lá non, cách 1 đến 2 ngày khi nhựa khô mới được tưới nước”.
Bà con cũng cần lưu ý là trong trường hợp do lảy lá trễ, hoa không nở đúng vào dịp tết thì có thể áp dụng các cách sau đây như phun nước ướt các nụ hoa lúc trời nắng, tưới nước ấm vào gốc mai khi thời tiết quá hanh, đặt nước đá lên mặt đất gần gốc, tưới rửa nụ, búp vào sáng sớm, ngắt ngọn non lúc hoa ra sớm, dùng đèn cao áp thấp sáng vào lúc 7,8 giờ tối. Trong các biện pháp trên thì cách đặt nước đá lên mặt đất gần gốc cây là hiệu quả nhất.
Đối với trường hợp chưa tới ngày 23 tháng chạp mà cây mai đã bung vỏ trấu, cần xử lý để hoa nở muộn bằng cách đặt cây mai nơi râm mát, tưới đẫm nước, tránh làm úng rễ, đào nhẹ quanh gốc mai, làm đứt 1 số rễ cám để kích thích mai ra hoa đúng tết.
Hy vọng với những thông tin trên, bà con đã có thêm những kiến thức, biện pháp hữu hiệu để mai nở đúng vào dịp tết để sắc vàng của những cánh mai sẽ làm cho ngày tết ý nghĩa hơn.
BÍCH NGÂN