Bà mẹ Việt Nam anh hùng – Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Thị Rành sinh năm 1900, quê ở ấp Trại Đèn, xã Phước Hiệp, huyện Củ Chi. Bà là Hội trưởng Hội mẹ chiến sĩ và chính trị viên xã đội Phước Hiệp trong những năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ. Bà con ở xã trìu mến đặt cho bà nhiều tên: “Má Tám Rành”, “Bà mẹ Củ Chi”, “Má Tám Trầu”, “Bà mẹ Đất Thép”, “Bà má Dũng sĩ”. Tháng 12/1977 tại Đại hội đại biểu những gia đình Thương binh liệt sĩ họp ở Hà Nội, bà lại thêm một tên khác là: Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Gia đình Má Rành bốn đời đánh giặc, hết thực dân Pháp đến đế quốc Mỹ. Qua hai cuộc kháng chiến của dân tộc, Má đã cống hiến cho Tổ quốc 8 người con trai và 2 người cháu. Trong những năm chiến tranh, Má Rành là người chí cốt với cách mạng, Má bám trụ đến cùng “một tấc không đi, một ly không rời”, quyết không vào ấp chiến lược của địch mà ở lại xã Phước Hiệp, chịu đựng cảnh “bom bầy”, “pháo chụp”, tham gia cùng nhân dân Củ Chi đào hầm để chiến đấu, tự vệ và phục vụ kháng chiến, nuôi dưỡng các cán bộ chiến sĩ, du kích địa phương và chỉ vẽ cho con, cháu đánh giặc.
Địch nhiều lần bắt Má, hết dụ dỗ, lừa gạt đến tra tấn dã man hòng ép Má kêu gọi con, cháu về đầu hàng và ly khai với cách mạng nhưng trước sau Má vẫn một lòng một dạ kiên trung, bất khuất, trung hậu, anh hùng. Trong những năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ, Má kiên quyết bám trụ, giữ đất, nuôi dưỡng cán bộ, chiến sĩ và đội nữ du kích Củ Chi cho đến ngày cách mạng toàn thắng. Ngày 06/01/1978, Má Nguyễn Thị Rành được tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Ngày 26/01/1979, má Rành mất vì tuổi cao, sức yếu. Năm 1994, má Rành được Chủ tịch Nước và Quốc Hội truy tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”.
Tưởng nhớ công ơn má Rành, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam TP.HCM thực hiện công trình xây dựng Nhà Tưởng niệm Bà mẹ Việt Nam anh hùng – Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Thị Rành (gọi tắt là Nhà tưởng niệm má Rành). Công trình Nhà Tưởng niệm được khởi công xây dựng ngày 21/7/2012. Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam TP.HCM vận động cán bộ, hội viên, phụ nữ cùng các mạnh thường quân của Thành phố đóng góp 3,5 tỷ đồng khởi công xây dựng giai đoạn 1 gồm: xây dựng Nhà Tưởng niệm với tổng diện tích khuôn viên trên 1.100m2, khánh thành vào ngày 31/3/2013 đúng dịp kỷ niệm lần thứ 34 ngày mất của Má. Công trình giai đoạn 2 mở rộng Nhà Tưởng niệm được xây dựng với tổng diện tích trên 5.600 m2, tổng kinh phí đầu tư xây dựng là 10,850 tỷ đồng. Công trình mở rộng gấp 4 lần so với diện tích của giai đoạn 1, bao gồm các khu vực sân vườn, bãi đỗ xe, khu sinh hoạt cộng đồng, mở rộng đường vào Nhà Tưởng niệm, bổ sung thêm một số phòng chức năng phục vụ cho công tác quản lý như: Phòng Ban Quản lý, Phòng Khách, Phòng Bảo vệ và xây mới hai căn nhà tình nghĩa cho gia đình cháu ngoại má Rành. Công trình xây dựng Nhà Tưởng niệm Bà mẹ Việt Nam anh hùng – Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Thị Rành là 1 trong 6 công trình mà Nghị quyết Đại hội đại biểu Hội Liên hiệp Phụ nữ Thành phố nhiệm kỳ 2011 - 2016 đề ra, có ý nghĩa sâu sắc của đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, tôn vinh những giá trị cao đẹp về truyền thống “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” của phụ nữ Việt Nam.
Có mặt tại buổi khánh thành giai đoạn 2 Nhà tưởng niệm má Rành, đồng chí Tất Thành Cang, Ủy Viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM khẳng định: “Việc hoàn thành giai đoạn 2 Nhà Tưởng niệm Bà mẹ Việt Nam anh hùng – Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Thị Rành là bước khởi đầu để Nhà Tưởng niệm thật sự trở thành địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống yêu nước cho nhân dân thành phố. Xã Phước Hiệp, huyện Củ Chi, các sở, ban, ngành, đoàn thể, mạnh thường quân và cán bộ hội viên phụ nữ Thành phố sẽ tiếp tục hoàn thiện những hạng mục còn lại của công trình. Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Thành phố và Khu Di tích Lịch sử Địa đạo Củ Chi tích cực trông coi, chăm sóc, xây dựng phương án quản lý Nhà Tưởng niệm nhằm phát huy tốt nhất giá trị văn hóa, lịch sử và tinh thần của Nhà Tưởng niệm, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng của Đảng, của dân tộc và phụ nữ Việt Nam”.
Qua 5 năm đi vào hoạt động, Nhà tưởng niệm má Rành đã có hàng chục ngàn lượt khách đến viếng và dâng hương. Trong năm 2017 vừa qua, Nhà Tưởng niệm má Rành có trên 2.800 lượt khách đến viếng, trong đó có rất nhiều thanh thiếu niên và khách nước ngoài. Khách đến viếng Đền thường vào các ngày từ thứ 5 đến thứ 7, các ngày lễ lớn của đất nước cũng như của Hội. Chị Trần Thị Hoàng Vân, nhân viên Nhà Tưởng niệm má Rành chia sẻ: “Được phân công về nhận nhiệm vụ trong coi Nhà Tưởng niệm má Rành, tôi cảm thấy mình như có duyên với Má”. Từ ngày về tiếp nhận công việc trông coi Nhà Tưởng niệm má Rành đến nay, mỗi đoàn khách đến viếng đền luôn để lại cho chị Vân những kỷ niệm đẹp, thật gần gũi, chân tình, giống như người thân trong gia đình. Nói thêm về các hoạt động về nguồn, đồng chí Lê Thị Phương Hồ, Huyện ủy viên, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam huyện Củ Chi cho biết: “Nhà tưởng niệm được Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam TP.HCM xây dựng trên quê hương Củ Chi là một niềm tự hào cho người dân Củ Chi nói chung và phụ nữ Củ Chi nói riêng. Nhà tưởng niệm má Rành được xây dựng bằng cả sự đoàn kết, đóng góp của các đơn vị và nhà hảo tâm, của cán bộ, hội viên phụ nữ trong đó có Phụ nữ huyện Củ Chi. Hàng năm, các cấp Hội tổ chức các cuộc về nguồn, viếng đền với hàng ngàn lượt cán bộ hội viên để tưởng nhớ công ơn đời đời của Má cũng như góp phần giáo dục truyền thống cho chị em cán bộ hội viên phụ nữ”.
Đến với Nhà tưởng niệm má Rành trong những ngày tháng 4 lịch sử, chị Bùi Thị Kim Hường, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Phường 16, Quận 8, TP.HCM xúc động: “Hôm nay được đến thắp hương cho má Rành, trong lòng cảm thấy bồi hồi xúc động. Chuyến đi này đã phần nào giúp cho tôi cũng như cán bộ hội viên phụ nữ hiểu hơn về những hy sinh to lớn của Má. Công trình Nhà tưởng niệm má Rành được xây dựng đã không phụ sự đóng góp của các đơn vị trong đó có phụ nữ chúng tôi”.
Với sự hy sinh to lớn của Má, mỗi người con quê hương Củ Chi hai lần anh hùng đều cảm thấy tự hào, tự hào truyền thống cách mạng, tự hào khí tiết anh hùng, kiên trung của quân và dân Củ Chi trong chiến đấu. Phụ nữ Củ Chi hôm nay đời đời ghi nhớ công ơn của Má, tiếp tục ra sức thi đua xây dựng quê hương Củ Chi ngày càng phát triển văn minh, hiện đại, nghĩa tình.
DIỄM TRANG